Wat is Neurofeedback?

Neurofeedback is een methode gericht op het veranderen van hersenactiviteit, gebaseerd op het lerende vermogen van het brein. Ons brein is zeer gevoelig voor beloning en wanneer bepaald gedrag consequent beloond wordt, zorgt ons brein ervoor dat we dit gedrag vaker vertonen. Deze vorm van leren heet ‘operante conditionering’ en is een bekend fenomeen binnen de psychologie. Operante conditionering kan ook toegepast worden op onze eigen hersenactiviteit. Door consequent en in ‘real-time’ gewenste hersenactiviteit te belonen zullen de hersenen deze hersenactiviteit steeds vaker vertonen.

Deze ontdekking vond plaats in de jaren ’60 van de vorige eeuw bij een wetenschappelijk experiment met katten. Sindsdien is er veel onderzoek gedaan naar Neurofeedback bij mensen met psychische problemen en is er sterke wetenschappelijke evidentie dat Neurofeedback een effectieve methode is bij de behandeling van verschillende (neuro)psychologische aandoeningen (zie: Behandelbare klachten).

Binnen het Neurofeedback Instituut Nederland wordt gebruik gemaakt van ‘qEEG informed Neurofeedback’. De behandeling richt zich meestal op specifieke afwijkingen in hersenactiviteit waarvan bekend is dat deze verband hebben met bepaalde psychische of neurologische aandoeningen. Deze klinisch relevante afwijkingen worden ook wel ‘EEG biomarkers’ genoemd (zie: Brain Mapping).

Neurofeedback: De praktijk

Wanneer er na afloop van de intakeprocedure vastgesteld wordt op welke hersenactiviteit de Neurofeedbackbehandeling zich zal richten, kan de behandeling beginnen. Aan het begin van iedere sessie wordt een aantal elektroden met een soort was op het hoofd bevestigd. In plaats van de 19 kanalen die bij het ‘resting-state’ EEG werden gebruikt, worden nu slechts 1 of 2 elektroden gebruikt. Deze elektroden worden geplaatst op de locaties op het hoofd die voor de behandeling het meest relevant zijn.

Vervolgens wordt de Neurofeedbacksoftware gestart en wordt er in ‘real-time’ hersenactiviteit gemeten. De software zorgt ervoor dat de cliënt feedback krijgt over de relevante hersenactiviteit. Wanneer de behandeling zich richt op het verminderen van een bepaalde afwijking, zal de cliënt telkens wanneer het brein spontaan een kleine vermindering van deze afwijking laat zien een signaal te horen krijgen. Er worden ook beelden getoond op een scherm, waarbij het scherm zwart wordt wanneer de afwijking relatief groot is. Op deze manier leert het brein dat het beloond wordt wanneer het minder afwijkende activiteit genereert. De instructie voor de cliënt is om de aandacht te vestigen op het scherm en op de geluidssignalen.

Sommige cliënten krijgen na verloop van tijd een gevoel van controle over de feedback, maar de meeste mensen ervaren geen of nauwelijks controle. Het leerproces dat bij Neurofeedback plaatsvindt is grotendeels onbewust, het is dus niet erg om weinig controle te ervaren. Er zijn wel factoren die kunnen bepalen wanneer een sessie goed verloopt. Na stressvolle gebeurtenissen of een nacht met weinig slaap gaat een Neurofeedback sessie vaak minder goed.

Een neurofeedbacksessie duurt 45 minuten en vindt tweemaal per week plaats. Na 15 sessies vindt de eerste evaluatie plaats. Wanneer de behandeling tot een verbetering van de klachten heeft geleid, zal worden voorgesteld om de behandeling te continueren. Het totaal aantal sessies dat nodig is verschilt per individu, maar ligt tussen de 20 en de 40 sessies.

Voor wie is Neurofeedback geschikt?

Wij bieden Neurofeedbackbehandeling aan voor kinderen en volwassenen ouder dan 5 jaar. Tijdens het intake gesprek zal de therapeut uw klachten in kaart brengen. Het kan zijn dat uw therapeut beoordeelt dat uw klachten beter behandeld kunnen worden met een andere behandelmethode. Daarnaast is het bij een Neurofeedbackbehandeling noodzakelijk om goed stil te kunnen zitten in een stoel en de ogen open te houden. Bij Neurofeedbackbehandeling wordt namelijk voortdurend hersenactiviteit gemeten met EEG. Een EEG meting is zeer gevoelig voor verstoringen als gevolg van spieractiviteit (zowel spierspanning als beweging). Tot slot zijn wij erg voorzichtig met het starten van een Neurofeedbackbehandeling wanneer er sprake is van ernstig middelengebruik. Neurofeedbackbehandeling is gebaseerd op de conditionering van hersenactiviteit en ernstig middelengebruik kan ervoor zorgen dat het leervermogen van het brein is aangetast.